Rô bốt và nguồn nhân lực
Rô bốt xuất hiện từ rất sớm.
Vào đầu những năm 2000 chúng tôi cố gắng đưa vào Đài Truyền Hình Việt Nam (VTV) các thiết bị rô bốt thay thế cho các kỹ thuật viên quay phim trong trường quay thời sự hàng ngày. Sự ưu việt của rô bốt trong việc cụ thể này không ai bàn cãi (ổn định chất lượng, vận hành bất cứ lức nào 24/7 mà chỉ cần 1 kỹ thuật viên – theo cách gọi khác đó là đạo diễn hình đã có sẵn trong biên chế, rô bốt thay thế cho người quay phim). Chạy thử và thuyết phục VTV không thành vì lý do giá cao quá so với chi phí nhân công hiện mà Đài đang hạch toán cho các nhân viên quay phim, và đó là lý do chính đáng cho các bên trong cuộc. Nghịch lý lúc đó các rô bốt được thiết kế thay thế cho các kỹ thuật viên quay phim, rô bốt đó được bảo hành 03 năm và trong môi trường studio nó chạy được 8-10 năm mới phải thay thế, vào thời điểm giới thiệu cho VTV thì rô bốt tương tự đã được sử dụng cho Media Corp của Singapore 02 năm. Với 02 năm thì giá thành đầu tư cho rô bốt đủ để trả lương/ bảo hiểm cho một nhân viên quay phim ở Singapore và 6 năm tiếp theo họ thu lợi cho việc đầu tư Robot (khoản bảo trì có giá trị nhỏ). Sau năm 2011 thì các rô bốt được đầu tư phổ biến cho các studio ở nước ngoài. Còn ngày nay Cameras tự động đã rất phổ biến trong các hệ thống theo dõi an ninh tự động mà chúng ta đã thấy chúng ở mọi nơi.
Không còn xa lạ với các hình ảnh rô bốt tại sân bay và siêu thị ở các nước phát triển, từ những năm 2012 tại các sân bay quốc tế, đã xuất hiện các rô bốt cho việc hỗ trợ thông tin cho các hành khách quốc tế, các rô bốt đã nói được rất nhiều thứ tiếng, trong đó có cả tiếng Việt (sân bay Nhật Bản). Tại các siêu thị lớn của Nhật Bản và các nước phát triển, Robot đã thay thế phần nào cho các nhân viên bán hàng…còn trước đó thì các công xưởng rô bốt đã xuất hiện sớm hơn với các thương hiệu hàng đầu như ABB, SIEMENS, Bosch …. Trong đại dịch Covid 19 việc giãn cách và cách ly đã phần nào đẩy nhanh tốc độ phát triển của rô bốt, đặc biệt trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khoẻ cho người cao tuổi.
Vai trò của rô bốt được “đẩy nhanh” trong đại dịch Covid-19
Rô bốt hình trụ di chuyển trong phòng điều trị để cho phép nhân viên y tế đo nhiệt độ từ xa và đo huyết áp và độ bão hòa oxy từ những bệnh nhân được nối với máy thở. Một rô bốt khác trông giống như một cặp đèn huỳnh quang lớn xoay theo chiều dọc đi khắp bệnh viện khử trùng bằng ánh sáng cực tím. Trong khi đó, một rô bốt giống như giỏ hàng mang thức ăn đến cho những người bị cách ly trong một khách sạn cao tầng. Bên ngoài bệnh viên, máy bay không người lái quadcopter vận chuyển các mẫu thử nghiệm đến các phòng thí nghiệm, theo dõi các vi phạm về hạn chế ra ngoài của các bệnh nhân để tránh lây nhiễm cho cộng đồng.
Đây chỉ là một vài trong số hai ba chục cách rô bốt đã được sử dụng trong đại dịch COVID-19, từ chăm sóc sức khỏe trong và ngoài bệnh viện, tự động hóa xét nghiệm, hỗ trợ an toàn công cộng và các công trình công cộng, đến tiếp tục công việc và cuộc sống hàng ngày.
Bên ngoài các bệnh viện, rô bốt để phun thuốc khử trùng khắp các không gian công cộng. Máy bay không người lái đang cung cấp hình ảnh nhiệt để giúp xác định công dân bị nhiễm bệnh và thực thi các biện pháp cách ly và hạn chế cách ly giao tiếp xã hội. Rô bốt thậm chí còn lăn qua đám đông, phát đi các thông điệp dịch vụ công cộng về virus và cách ly giao tiếp xã hội.
Công nhân ở thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, nạp lại chất khử trùng cho một máy bay không người lái. Thành phố đang sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc khử trùng ở một số khu vực công cộng.
Covid đã thúc đẩy nhanh hơn việc áp dụng rô bốt, trước đó rô bốt đã được ứng dụng rất nhiều trong sản xuất làm giảm giá thành cũng như ổn định chất lượng sản phẩm của các ngành công nghiệp. Rô bốt với Trung Quốc và trước đó là Nhật Bản được xác định là sản phẩm để bổ xung nguồn nhân lực khi dân số già hoá theo quy luật trong xã hội đang phát triển của họ.
Trung Quốc mong muốn trở thành trung tâm sản xuất Robot
Cũng như Nhật Bản, sự già hoá của dân số là không tránh khỏi, Trung Quốc đã sớm cho phát triển nghành công nghiệp rô bốt của mình từ sớm. Họ có thị trường lớn về nhu cầu rô bốt cho sản xuất công nghiệp, kết hợp với chính sách tăng cường kiểm soát môi trường và giá nhân công tăng đã thúc đẩy nền công nghiệp ứng dụng rô bốt ngày càng tăng, tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho việc phát triển công nghiệp sản xuất rô bốt. Việc copy các mẫu rô bốt của các nước công nghiệp phát triển trong giai đoạn đầu và ngày nay họ đã cho ra đời các thế hệ robot đáp ứng được nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Rô bốt made in China đã có mặt trong mọi lĩnh vực, đơn giản như các máy hút bụi tự động trong nhà, văn phòng cho đến máy rửa bát, máy bán hàng tự động, người máy bán hàng tại siêu thị…đã chiếm thị phần đáng kể trên thế giới (có những mặt hàng chiến 27% thị phần toàn cầu như máy hút bụi tự động trong nhà).
Hiện chính phủ đã có các chính sách ưu đãi như thuế để phát triển ngành chế tạo rô bốt, cũng như tạo các điều kiện cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh lực này như tạo ra các sàn giao dịch miễn phí, các hội trợ triễn lãm để kết nối cho các công ty trong lĩnh vực này với khách hàng. Chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp mong muốn Trung Quốc sẽ là trung tâm sản xuất robot của thế giới, cũng như một phần để bổ xung cho nguồn nhân lực sản xuất trong tương lai của thị trường lao động tại Trung Quốc.
Tương lai của Robot
Ngành công nghiệp rô bốt trên toàn thế giới không ngừng đổi mới, kết hợp trí tuệ nhân tạo, thị giác và các công nghệ giác quan khác . Các phiên bản mới hơn của rô bốt dễ thiết lập và lập trình hơn so với các phiên bản tiền nhiệm của chúng. Một số phát triển đáng chú ý trong năm 2021 bao gồm rô bốt đại dương công nghệ cao khám phá thế giới bên dưới những con sóng; một rô bốt tên là Saul phát hiện và bắn tia UV vào virus Ebola để tiêu diệt nó và một rô bốt trị liệu do AI điều khiển giúp người chăm sóc và bệnh nhân giao tiếp hiệu quả hơn, giúp giảm căng thẳng.
Giống người hơn ở khả năng nhận thức và trong một số trường hợp là ngoại hình. Trong các nhà máy, tại các cửa hàng thức ăn nhanh và cửa hàng bán lẻ quần áo, rô bốt đã làm việc cùng với con người.
Vậy rô bốt có tốt cho tương lai không?
Nó phụ thuộc vào nhu cầu của chính con người, rô bốt sẽ giải phóng con người khỏi các công việc cực nhọc hơn, nhưng cũng loại bỏ việc làm của khoảng 120 triệu công nhân trên toàn cầu theo ước tỉnh của tổ chức lao động quốc tế đến năm 2035 (không quá xa), tổ chức này cũng đưa ra các biện pháp đào tạo lại lao động để thích ứng với sự đổi mới liên tục. Còn rất lâu rô bốt mới có thông minh được như con người, theo người viết thì một tầm nhìn tốt nhất cho tương lai là sự kết hợp giữa rô bốt và con người đó là sự đa dạng của môi trường làm việc tương lai.
Nhân công giá rẻ có giữ lợi thế lâu?
Việt Nam tăng trưởng trong giai đoạn hiện tại một phần lớn là do đóng góp của các doanh nghiệp FDI, chúng ta được “hưởng lợi” từ cuộc chiến tranh thương mại Việt Mỹ, và chính sách thu hút đầu tư từ thuế và nhân công giá rẻ. Đây sẽ không phỉa là lợi thế lâu dài, dân số theo lộ trình sẽ vào giai đoạn già hoá, chính sách thuế cũng vậy không thể ưu đãi mãi, chính vì vậy chúng ta cần có các kế hoạch và hành động sớm khi các lợi thế kể trên của chúng ta không còn nữa. Với các lợi thế về tiềm năng du lịch, nông nghiệp chúng ta nên đưa hàm lượng khoa học, tự động hoá, cũng như các chính sách để phát triển hai lĩnh lực này trong tương lai.
Cũng như mọi lĩnh vực, tự động hoá càng không phải là bài toán đơn giản cho việc ứng dụng, nhưng từ bài học của các nước đi trước, chúng ta hãy bắt đầu từ các ứng dụng đơn giản, việc phát triển là một quá trình. Hãy hành động sớm nhất có thể, muộn còn hơn không.
Tài liệu tham khảo
https://thecup.vn/page/chung-ta-can-nhung-ngoi-lang-thong-minh
https://thecup.vn/page/thuc-day-cac-dong-luc-tang-truong-moi-de-tranh-bay-kinh-te-covid-19
Bình luận mới nhất