Quản trị của các thành phố với đại dịch COVID-19

Coronavirus (COVID-19) để lộ ra cách quản trị của các thành phố. Khủng hoảng đồng thời với : y tế,  xã hội và kinh tế, trong giai đoạn này nhiều thành phố được đánh giá là quản trị tốt và ngược lại.

 

Thế nào là thành phố được quản trị tốt?

Một thành phố quản trị tốt có nghĩa là các hệ thống chức năng hoạt động và cung cấp dịch vụ liền mạch, hiệu quả và ra quyết sách kịp thời trong một thế giới biến động không ngừng.

Chúng ta xem xét về một thành phố được đánh giá là quản trị tốt trong đại dịch COVID (theo world banks nằm ở hạng trung trong bảng xếp hạng) cũng là một thành phố nhiều năm tuổi, đang chuyển mình để tiến tới thành phố thông minh.Qua đó nhìn về các thành phố của Việt Nam ứng phó trong đợt đại dịch này để cùng suy ngẫm.

 

Một thành phố được đánh giá quản trị tốt trong đại dịch COVID-19

Newcastle (https://www.newcastle.gov.uk/) .Chiến lược của Newcastle : cung cấp các điều kiện tốt nhất có thể cho cuộc sống đô thị, cho cư dân, doanh nghiệp và du khách. Phát triển từ sự nhấn mạnh vào cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người. Điều này bao gồm khả năng sống, làm việc, vui chơi và thể hiện bản thân trong một môi trường an toàn. Cách tiếp cận này dẫn đến mức độ tin cậy cao giữa người dân và chính quyền địa phương, từ đó tạo điều kiện cho lãnh đạo thành phố có khả năng hoạt động hiệu quả hơn trong thời kỳ khủng hoảng.

Newcastle kết hợp ba trụ cột để giải quyết cuộc khủng hoảng COVID-19. Trụ cột đầu tiên là công nghệ kỹ thuật số, hạ tầng IT và dữ liệu số hoá. Thứ hai là sự tham gia của cộng đồng là trung tâm của hoạch định chính sách bao gồm các bộ phận chuyên môn và quản lý. Thứ ba hướng phát triển thành phố bền vững, tăng cường an ninh năng lượng, tăng cường tính di động. Kế hoạch phục hồi của thành phố cũng dựa trên việc “khuếch đại”những nền tảng này, cụ thể là thành phố thông minh, phát triển toàn diện và cơ sở hạ tầng bền vững.

Cũng như các thành phố khác, Newcastle không thể ngăn chặn hoàn toàn các tác động kết hợp của cuộc khủng hoảng y tế, kinh tế và xã hội do COVID-19, nền tảng của cách tiếp cận thành phố thông minh cho phép thành phố quản trị cuộc khủng hoảng một cách toàn diện và mang lại kết quả hiệu quả.

Tham khảo thông tin chi tiết việc ứng phó với COVID-19 của Newcastle : https://www.collaborativenewcastle.org/our-pillars/covid-response/.  Chúng ta sẽ thấy ngay một kế hoạch cụ thể (master plan) cho việc hành động, kế hoạch đó được thảo luận giữa bộ phận chuyên môn và quản lý . Kế hoạch cụ thể được công bố rộng rãi để toàn bộ người dân biết và tham gia. Thành phố đặc biệt chú ý đến dân số dễ bị tổn thương , đặc biệt là người cao tuổi có nguy cơ phơi nhiễm virus tiềm ẩn và cũng có nguy cơ bị cô lập xã hội. Hợp tác với các tổ chức phi chính phủ và nhà thờ, đảm bảo rằng mỗi người trong số những cư dân cao tuổi trên 70 tuổi có thể nhận được các dịch vụ cá nhân, bao gồm hỗ trợ mua sắm nhu cầu thực phẩm hoặc dược phẩm. Nhóm hoạt động “đặc biệt” thu thập dữ liệu thông qua các nền tảng công nghệ kỹ thuật số khác nhau và phân tích kịch bản để thông báo cho việc ra quyết định. Nhóm điều phối đặc biệt đã họp hàng ngày để theo dõi tiến trình của các hệ thống quản lý khủng hoảng và đưa ra quyết định kịp thời.  Việc cung cấp hiệu quả các biện pháp đã được hỗ trợ dựa trên duy trì các kênh giao tiếp tốt với người dân và mối quan hệ dựa trên niềm tin giữa chính quyền và công dân cho phép chính quyền hành động hiệu quả .

“Kế hoạch được chuẩn bị- dựa trên nền tảng cơ sở dữ liệu số (data) -hạ tầng IT tốt và ổn định, bộ phận chuyên môn và quản lý phối hợp liên tục: giúp chính quyền cập nhật thông tin liên tục để ra các quyết định kịp thời”

 

Suy ngẫm về quản trị trong đại dich COVID-19 của các thành phố ở Việt Nam .

Từ bài toán hiệu quả của Newcastle, nhìn nhận lại các thành phố lớn của Việt Nam đối phó với đại dịch COVID-19 . Các thành phố của chúng ta đều có cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin tốt. Hệ thống này đã đóng góp vai trò rất lớn cho việc kết nối người – doanh nghiệp và chính quyền trong đại dich kéo dài ở Việt Nam từ 2020 đến nay . Nhìn rõ việc này trong các lĩnh vực như Giáo dục, Ngân hàng, Thương mại điện tử …. Chúng ta nhận thấy việc “lúng túng” trong sự kết hợp giữa các bộ phân chuyên môn và quản lý trong việc chủ động đối phó với dịch COVID-19 .

Một yếu tố quan trọng nhất là các thành phố thiếu cơ sở dữ liệu số kết nối liên tục, đây là “nền móng” cho cơ sở việc phân tích cho việc ra quyết định kịp thời.Các quyết định thiếu cơ sở sẽ có các hậu quả đi kèm, đó là quyết định liên quan đến cộng đồng.

Thiếu chủ động nên chúng ta đã vô cùng vất vả nhưng không đạt được hiệu quả như mong muốn . Thành phố Hồ Chí Minh có số ca tử vong vì COVID cao nhất trong khu vực (https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/Vietnam-s-Ho-Chi-Minh-City-has-highest-COVID-death-rate-in-region),  NIKKEI Asia còn đánh giá khả năng ứng phó của chúng ta với đại dịch ở vị trí thấp (https://asia.nikkei.com/Spotlight/The-Big-Story/Nikkei-COVID-19-Recovery-Index).Láng giềng Campuchia được đánh giá cao hơn Việt Nam nhiều bậc.

Trước hết cần có giải pháp cho nhóm người có nguy cơ lây nhiễm và tử vong cao (ví dụ như sự quan tâm của Newcaslte với nhóm người trên 70 tuổi, bệnh nền…).Triển khai nhanh nhất có thể việc tiêm phòng vac-xin cũng như cơ sở dữ liệu để quản lý - cập nhật- truyền thông và hướng dẫn để người dân biết và tự bảo vệ mình và gia đình.

COVID-19 còn diễn biến, mất mát chưa được khoả sát và đánh giá cụ thể, hiện chúng ta còn quá nhiều việc cấp bách phải làm, nhưng tổn thương tinh thần của người dân là chỉ số khó đo lường được, trong đó có niềm tin về năng lực quản trị.

Newcaslte và các thành phố của chúng ta là rất khác nhau , hãy nhìn nhận đó là một mô hình để xem xét.Hiện Newcastle, một trong rất ít các thành phố đưa thông tin cụ thể trên internet trong lúc dịch bệnh vẫn còn chưa kết thúc. Dịch bệnh cũng như thiên tai sẽ xuất hiện bất cứ lúc nào trong cuộc sống vì vậy các kinh nghiệm được rút ra trong đại dịch sẽ là bài học tốt.

 

Hậu COVID-19 với các thành phố .

Thế giới sẽ rất khác hậu COVID-19 . Mặc dù các vấn đề sức khỏe cộng đồng vẫn là mối quan tâm đầu tiên và quan trọng nhất, các thành phố đang bắt đầu tiến tới lập kế hoạch phục hồi . Mỗi bước thực hiện bây giờ sẽ giúp phục hồi hậu COVID-19.

 

P/s. Cám ơn bác sĩ Tân Phạm (dr.tanpham@gmail.com) đã giành thời gian trao đổi với tác giả về các vấn đề chuyên môn và quản trị Y tế.

 

https://www.newcastle.gov.uk/

https://www.collaborativenewcastle.org/our-pillars/covid-response/

https://www.youtube.com/watch?v=ttee7zH-8Lc&t=75s

https://www.newcastle.gov.uk/our-city/smart-thinking-smart-city

https://www.mdpi.com/1660-4601/17/9/3176